Motto: "Nie jest słabością szukać pomocy. Silniejszym jest przyznać, że coś nas rani, niż udawać, że jesteśmy nie do zdarcia."
J. K. Rowling

Wielu z nas żyje w przekonaniu, że nasze domy są miejscem schronienia, azylem przed burzliwym światem zewnętrznym. Jednak dla wielu osób dom może przemienić się w arenę cierpienia i strachu, gdzie łagodność kryje się za zasłoną przemocy. Przemoc domowa to termin, który trafia do naszych uszu zbyt często, a jednak zbyt często pozostaje zbyt długo w cieniu.

Niełatwo jest mówić o przemocy w rodzinie. To temat, który często owijany jest w milczenie i tajemnicę. Ale przemoc ta ma wiele twarzy. Jest to nie tylko uderzenie, które zostawia ślad na ciele, ale także słowo, które rani duszę, czy kontrola finansowa, która więzi ofiarę w niewidzialnych kajdanach. Przemoc fizyczna, najbardziej widoczna i jednocześnie często lekceważona, to tylko wierzchołek góry lodowej. To szramy i siniaki, które krzyczą o pomocy, ale istnieje również przemoc emocjonalna - subtelna, a zarazem niezwykle dotkliwa. Słowa, które niszczą samoocenę, manipulacje, które wywołują poczucie bezsilności - to są rany, które nie krwawią na zewnątrz, ale krwawią wewnętrznie, pozostawiając trwałe blizny na sercu. Przemoc w rodzinie nie zatrzymuje się również na granicach emocjonalnych. Drzewo, które rzuca cień na całą rodzinę, rozrasta się również w obszarze ekonomicznym. Kontrola nad finansami, ograniczanie dostępu do środków pieniężnych, czy groźby odebrania wsparcia materialnego - to są metody, które więżą ofiarę w pułapce zależności i strachu.

Niestety, tego rodzaju problemy nie omijają Kołobrzegu. Na jutrzejszej sesji rady miasta, radni będą przyjmować sprawozdanie z realizacji Miejskiego Programu Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie. Niestety, przedstawiany materiał nie napawa optymizmem. Zespół Interdyscyplinarny ds. Przeciwdziałania Przemocy Domowej, w skład którego wchodzą przedstawiciele wielu instytucji, nie ma łatwego zadania. To są bardzo trudne i bardzo wrażliwe problemy. Dlatego podstawą w postępowaniu przy tego typu sprawach jest procedura Niebieskiej Karty. Ponieważ mówimy tutaj o faktach, a nie o domysłach lub spekulacjach, dane za rok 2023 wykazują wzrost liczby spraw dotyczących Niebieskiej Karty. Liczba rodzin, które wzrosła z 105 w roku 2021 do 145 rodzin w 2023 roku. Ten wzrost może też wynikać ze wzrostu świadomości ludzi, których dotknęło to nieszczęście. I żeby była jasność, nie chodzi o wzorzec ogólnie przyjęty, według którego to mężczyzna stosuje przemoc wobec kobiety. Nic bardziej mylnego. Źródła podają, że owszem, taka sytuacja bardzo często występuje, ale niestety, tragedia polega na tym, że przemoc niejedno ma imię. Zdarzają się też kobiety stosujące przemoc. Zwiększa się ilość małoletnich dzieci, które doświadczają tego problemu. Przemoc stosują też dorosłe dzieci i wnuki względem rodziców czy dziadków. Czy rodzice i dziadkowie względem dzieci lub wnuków. Problem jest bardziej złożony niż wydaje się na pierwszy rzut oka. Często ludzie żyją jak w matni, nie chcąc się wyrwać z takiego życia. Dlaczego tak trudno jest odejść? Dlaczego milczenie staje się głośniejsze od krzyku? Pytania te są jak echo bez odpowiedzi, które rozbrzmiewa w pustych korytarzach naszej świadomości społecznej. Może dlatego, że ucieczka wydaje się straszniejsza niż sam cierń przemocy. Brak wsparcia, obawa przed osądzeniem, utrata dachu nad głową - to są tylko niektóre z przeszkód na drodze do wolności.

Ale jest nadzieja. Promowanie świadomości, budowanie sieci wsparcia, edukacja na temat zdrowych relacji - to są kroki, które mogą pomóc złamać ten ciężki łańcuch przemocy. Wsparcie psychologiczne, miejsca schronienia, instytucje, które oferują pomoc prawną - to są filary, na których można oprzeć nowe początki.

Gdzie szukać pomocy? Przede wszystkim, najważniejsze, Niebieską Kartę mogą zakładać następujące podmioty: Komenda Powiatowa Policji w Kołobrzegu, Centrum Usług Wspólnych w Kołobrzegu (dawny Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej), Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, placówki oświatowe oraz podmioty ochrony zdrowia. W razie zagrożenia do nich należy się zwrócić w pierwszej kolejności. Warto przy okazji zaznaczyć, że w Centrum Usług Wspólnych funkcjonuje Grupa Wsparcia w formie terapii dla osób dotkniętych przemocą.

Na koniec zaznaczę, że przemoc w rodzinie to problem, który dotyka nas wszystkich. To nie jest prywatna sprawa, to jest sprawa społeczna, która wymaga naszej uwagi i zaangażowania. Milczenie nie jest odpowiedzią. Wiedza, empatia, działanie - to są narzędzia, które mogą przekształcić nasze społeczeństwo w bezpieczną przystań dla wszystkich. Podnosimy zasłony milczenia. Słyszmy krzyk tych, których głosy zostały zagłuszone. Przemoc w rodzinie to nie tajemnica do ukrycia, to problem do rozwiązania. Tym bardziej, że od zeszłego roku weszły przepisy, na podstawie których policja może dać sprawcy przemocy 24 godziny na opuszczenie mieszkania, przy czym z automatu kieruje sprawę do prokuratury. Nikomu nie życzę takich problemów.

Dariusz Zawadzki